Menu
Weggeschoten in lommer van bomen en bos, ligt als een diamant
’t Heerlijke dorpje Borkel en Schaft, verloren in het Kempenland.
Boerenhuiskens die troepen in buurten bijeen, midden in veld en in wei.
En hoog boven alles steekt trots onze kerk, haar torentje hoog in de mei.
Het riviertje stroomt kabbelend en klaterend voort.
Het molentje draait lustig rond.
En zwaluwen zwieren en blij tierelieren,
De vogels in ’t lover rondom.
(Uit het ‘Volkslied van Borkel en Schaft’)
Fraaie omgeving
Borkel en Schaft, een typisch Brabants dorp in de Kempen, telt zo’n 1100 zielen. Het riviertje De Dommel scheidt de twee oorspronkelijke delen van het dorp, de naam zegt het. In een fraaie omgeving met aan de noordkant bos, heide en vennen van het prachtige natuurgebied De Malpie, in het oosten het Leenderbos en in het zuiden richting België het Plateaux-Hageven met zijn karakteristieke vloeiweiden. Dat zijn zure gronden die men af en toe liet overstromen met voedselrijk beek- of rivierwater om ze geschikt te maken als grasland.
De Teuten
De geschiedenis van het dorp gaat terug naar de Middeleeuwen. Van oudsher tellen zowel Borkel als Schaft veel boeren en dat agrarisch karakter heeft het dorp altijd behouden. Niet voor niets heet Borkel en Schaft met carnaval ’t Mulkgat en de carnavalsvereniging de Mulkslobbers. Daarnaast woonde er een aantal zogenaamde teuten, handelaren of ambachtslieden die rondtrekken met hun koopwaar. Vandaar de naam van het dorpshuis: d’n Teut. Eens per jaar werd hun thuiskomst gevierd tijdens de kermis, een evenement dat tot op de dag van vandaag bestaat.
Burenplicht
De Sint Servatius kerk, de molen en bijbehorende molenaarswoning, de voormalige melkfabriek en het brandweerhuisje: op veel plaatsen is die lange en rijke geschiedenis nog zichtbaar en tastbaar. Het pand aan de Dorpsstraat 51, het voormalige raadhuis uit 1857, herinnert aan de periode dat Borkel en Schaft een zelfstandige gemeente was, tot de samenvoeging met Valkenswaard in 1934.
Maar ook leven er nog veel verhalen en anekdotes in het collectieve geheugen. En er zijn nog gewoonten en gebruiken waarvan de oorsprong ver teruggaat in de historie, zoals de burenplicht in de vorm van hulp bij het overlijden van een buurtgenoot. Onder andere het delven en dichten van het graf, het dragen van de kist en het inzamelen van geld in de buurt voor bloemen en misintenties.
Eendracht Maakt Ons Sterk
De inwoners van het dorp vormen een hechte gemeenschap met een sterke saamhorigheid en een levendig verenigingsleven. De fanfare EMOS (Eendracht Maakt Ons Sterk) vierde inmiddels zijn eeuwfeest, de twee gilden St. Petrus Banden en St. Sebastiaan bestaan bijna 250 jaar. En natuurlijk ontbreekt de voetbalclub niet.
Leefbaarheid
Maar zoals in veel kleine kernen in ons land staan de leefbaarheid en sociale samenhang van Borkel en Schaft onder druk. De winkels zijn gesloten, gelukkig kon de basisschool onder een nieuw bestuur doorstarten, er komen meer inwoners van buitenaf, jongeren uit het dorp komen moeilijk aan een woning, en de verenigingen hebben het moeilijk.
Met het enthousiasmeren en faciliteren van allerlei acties en activiteiten tracht het Dorpsinitiatief Borkel en Schaft het tij te keren. In samenwerking met dit dorpsinitiatief wil het Kunstenfestival dan ook een bezoek aan Borkel en Schaft stimuleren, een bijdrage leveren aan het verstevigen van de identiteit van het dorp, een impuls geven aan het verenigingsleven en de basisschool. En natuurlijk mooie kunst laten zien en een uitwisseling tot stand brengen tussen kunstenaars en het publiek.
